Καταγγελία συμβάσεων εργασίας

Εάν εξετάζετε το ενδεχόμενο να απολύσετε εργαζομένους, θα πρέπει να γνωρίζετε τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων, την απαγόρευση των διακρίσεων και τη δίκαιη μεταχείριση σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης.

Ομαδικές απολύσεις

Εάν η επιχείρησή σας αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες και εξετάζετε το ενδεχόμενο να απολύσετε προσωπικό, θα πρέπει να γνωρίζετε τις υποχρεώσεις που υπέχετε όσον αφορά τις ομαδικές απολύσεις.

Το κατά πόσο μια απόλυση εμπίπτει στην έννοια της «ομαδικής απόλυσης» εξαρτάται από το συνολικό προσωπικό και τον αριθμό των εργαζομένων που σκέφτεστε να απολύσετε:

Συνολικό προσωπικό

Προσωπικό προς απόλυση

Περίοδος απολύσεων

20-100

Τουλάχιστον 10

30 ημερολογιακές ημέρες

100-300

Τουλάχιστον 10 %

30 ημερολογιακές ημέρες

300 ή παραπάνω

Τουλάχιστον 30

30 ημερολογιακές ημέρες

Προειδοποίηση

Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ οι κανόνες που διέπουν τις ομαδικές απολύσεις μπορεί να είναι ευνοϊκότεροι για τους εργαζομένους και τα παραπάνω κατώτατα όρια ενδέχεται να είναι χαμηλότερα.

Παράδειγμα

Κατώτατα όρια και αποφάσεις: διαχείριση των απολύσεων στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ

Η Emily, ιδιοκτήτρια μεσαίου μεγέθους εταιρείας μεταποίησης, συνειδητοποίησε ότι ενδέχεται να χρειαστεί να μειώσει το εργατικό δυναμικό της για να επιβιώσει η επιχείρησή της. Η επιχείρησή της είχε 120 υπαλλήλους και εξέτασε το ενδεχόμενο απόλυσης 15 από αυτούς. Προτού προχωρήσει, έλεγξε τους κανόνες της ΕΕ για τις ομαδικές απολύσεις. Σύμφωνα με τους εν λόγω κανόνες, κάθε απόφαση για απόλυση του 10 % ή παραπάνω του προσωπικού της εντός περιόδου 30 ημερών θα θεωρούνταν ομαδική απόλυση, γεγονός που θα την υποχρέωνε να συμμορφωθεί με συγκεκριμένες νομικές υποχρεώσεις, όπως η διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων και η ενημέρωση των αρμόδιων αρχών.

Εάν προγραμματίζετε ομαδικές απολύσεις, πρέπει να ξεκινήσετε εγκαίρως διαβουλεύσεις με τους εκπροσώπους του προσωπικού και να τους κοινοποιήσετε γραπτώς:

  • τους λόγους για τις ομαδικές απολύσεις
  • τον αριθμό των μελών του προσωπικού που θα απολυθεί
  • τον αριθμό των μελών του προσωπικού που απασχολείται
  • την περίοδο κατά την οποία πρόκειται να γίνουν οι απολύσεις
  • τα κριτήρια για την επιλογή του προσωπικού που θα απολυθεί

Θα πρέπει επίσης να ενημερώσετε γραπτώς την αρμόδια δημόσια αρχή σχετικά με τα παραπάνω σημεία.

Η ενημέρωση και η διαβούλευση πριν από την ομαδική απόλυση δεν είναι υποχρεωτικές για:

  • προσωπικό με σύμβαση ορισμένου χρόνου —εκτός εάν η απόλυση γίνεται πριν από τη λήξη της σύμβασης
  • προσωπικό που απασχολείται στη δημόσια διοίκηση.

Κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης με τους εκπροσώπους του προσωπικού, θα πρέπει να συζητήσετε τις διάφορες επιλογές που υπάρχουν για να αποφευχθούν οι ομαδικές απολύσεις ή, εάν αυτό δεν είναι δυνατόν, για να μειωθεί ο αριθμός των μελών του προσωπικού που επηρεάζεται. Πρέπει επίσης να γίνουν διαπραγματεύσεις με αντικείμενο κοινωνικά μέτρα για την επαναπασχόληση ή τον αναπροσανατολισμό του απολυόμενου προσωπικού.

Εάν, μετά τις διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους του προσωπικού, αποφασίσετε να απολύσετε εργαζομένους, πρέπει να απευθυνθεί σχετική γραπτή κοινοποίηση στην αρμόδια δημόσια αρχή της χώρας σας.

Προειδοποίηση

Η εθνική νομοθεσία μπορεί να σας απαλλάσσει από την εν λόγω υποχρέωση, εάν η ομαδική απόλυση οφείλεται σε παύση των επιχειρηματικών σας δραστηριοτήτων κατόπιν δικαστικής απόφασης.

Οι ομαδικές απολύσεις δεν μπορούν να ισχύσουν νωρίτερα από 30 ημερολογιακές ημέρες από την αποστολή της γραπτής σας κοινοποίησης στην αρμόδια αρχή. Η περίοδος αυτή χρησιμεύει για να αναζητηθούν λύσεις στα προβλήματα που προκύπτουν από τις απολύσεις. Οι χώρες της ΕΕ μπορούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, να μειώσουν ή να παρατείνουν την εν λόγω προθεσμία στις 60 ημέρες.

Εξαγορές επιχειρήσεων

Κατά την εξαγορά επιχείρησης αναλαμβάνετε υποχρεώσεις έναντι των εργαζομένων της. Οι κανόνες της ΕΕ ορίζουν ποιες είναι οι ελάχιστες υποχρεώσεις σας. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε ορισμένες χώρες οι κανόνες μπορεί να είναι ευνοϊκότεροι για τους εργαζομένους.

Με την εξαγορά του συνόλου ή μέρους μιας επιχείρησης δεν αποκτάτε αυτοδικαίως το δικαίωμα να απολύσετε όσους εργάζονται σ’ αυτήν. Σας μεταβιβάζονται όλα τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις από τις συμβάσεις εργασίας οι οποίες βρίσκονται σε ισχύ κατά την ημερομηνία της εξαγοράς.

Θα πρέπει επίσης να συνεχίσετε να συμμορφώνεστε με τους όρους κάθε συλλογικής σύμβασης που βρίσκεται ήδη σε ισχύ, έως ότου αυτή λυθεί ή λήξει ή τεθεί σε ισχύ νέα συμφωνία. Η περίοδος κατά την οποία οφείλετε να συμμορφώνεστε με υφιστάμενη σύμβαση μπορεί να είναι μικρότερη σε ορισμένες χώρες, αλλά πρέπει να είναι τουλάχιστον 1 έτος.

Προειδοποίηση

Ωστόσο, εάν για οικονομικούς, τεχνικούς ή οργανωτικούς λόγους απαιτούνται αλλαγές στο εργατικό δυναμικό, μπορείτε να απολύσετε εργαζομένους.

Παράδειγμα

Αναδιάρθρωση εντός ορίων: σεβασμός των δικαιωμάτων των εργαζομένων

Όταν η εταιρεία του Tom εξαγόρασε μια μικρή επιχείρηση μεταποίησης, αποτέλεσε έκπληξη το γεγονός ότι δεν μπορούσε απλώς να απολύσει εργαζομένους στο πλαίσιο των σχεδίων αναδιάρθρωσής της. Οι κανόνες της ΕΕ επέβαλαν την υποχρέωση συμμόρφωσης με όλες τις υφιστάμενες συμβάσεις εργασίας, καθώς και με τους όρους της ισχύουσας συλλογικής σύμβασης. Η εταιρεία, αντί να προχωρήσει σε απολύσεις, έπρεπε να ενεργήσει στο πλαίσιο των εν λόγω περιορισμών και να βρει εναλλακτικούς τρόπους για τη βελτιστοποίηση των λειτουργιών, διασφαλίζοντας παράλληλα τον πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της μετάβασης.

Εάν εξαγοράσετε επιχείρηση και αυτή εξακολουθήσει να λειτουργεί ως διακριτή ανεξάρτητη οντότητα, οι υφιστάμενοι εκπρόσωποι των εργαζομένων (όπως εκπρόσωποι συνδικαλιστικών οργανώσεων ή μέλη του συμβουλίου εργαζομένων) πρέπει να διατηρήσουν τους ρόλους και τις ευθύνες τους. Εάν η εξαγοραζόμενη επιχείρηση ενσωματωθεί στην οργάνωση του νέου ιδιοκτήτη κατά τρόπο που να χάνει την ανεξάρτητη λειτουργία της (για παράδειγμα, εάν συγχωνευθεί σε μεγαλύτερη μονάδα και δεν λειτουργεί πλέον χωριστά), οι εργαζόμενοι που μεταφέρθηκαν πρέπει να συνεχίσουν να εκπροσωπούνται καταλλήλως έως ότου οι εκπρόσωποι τους διοριστούν εκ νέου ή ανασυσταθεί η εκπροσώπηση.

Υποχρέωση ενημέρωσης και διαβούλευσης

Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων και σε ορισμένες περιπτώσεις οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, πρέπει να ενημερώνονται για:

  • την ημερομηνία και τον λόγο της μεταβίβασης
  • τις νομικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της μεταβίβασης για τους εργαζομένους
  • τυχόν προβλεπόμενα μέτρα όσον αφορά τους εργαζομένους.

Πρέπει επίσης να πραγματοποιηθεί εγκαίρως διαβούλευση με τους εκπροσώπους για κάθε σχεδιαζόμενο μέτρο όσον αφορά τους εργαζομένους με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας.

Παράδειγμα

Πώς η σαφής επικοινωνία δημιούργησε εμπιστοσύνη μετά την εξαγορά

Όταν η εταιρεία της Jelena εξαγόρασε άλλη επιχείρηση, αποφάσισε να διατηρήσει την επιχειρησιακή αυτονομία της εξαγοραζόμενης εταιρείας, φροντίζοντας οι εκπρόσωποι των εργαζομένων να διατηρήσουν τους ρόλους και τις ευθύνες τους. Στο πλαίσιο της μετάβασης, η εταιρεία της Jelena ενημέρωσε τους εκπροσώπους σχετικά με την ημερομηνία εξαγοράς και τους λόγους που οδήγησαν σ' αυτήν, περιγράφοντας τις νομικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις για τους εργαζομένους. Αν και δεν είχαν προγραμματιστεί άμεσες αλλαγές, η εταιρεία υποσχέθηκε να διαβουλευθεί εγκαίρως με τους εκπροσώπους σχετικά με τυχόν μελλοντικά μέτρα που θα επηρέαζαν τους εργαζομένους. Η διαφανής αυτή προσέγγιση συνέβαλε στην άμβλυνση των ανησυχιών και ενίσχυσε την εμπιστοσύνη μεταξύ της νέας διοίκησης και του υφιστάμενου εργατικού δυναμικού.

Εκτός εάν η εθνική νομοθεσία ορίζει διαφορετικά, δεν χρειάζεται να αναλάβετε τις ευθύνες του προηγούμενου εργοδότη για τις παροχές των εργαζομένων, όπως συντάξεις ή παροχές αναπηρίας στο πλαίσιο συμπληρωματικών εταιρικών προγραμμάτων.

Εάν εξαγοράσετε εταιρεία που βρίσκεται σε καθεστώς πτώχευσης ή αφερεγγυότητας και υπό την εποπτεία δημόσιας αρχής με στόχο την πώληση των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας, οι κανόνες σχετικά με τη μεταβίβαση συμβάσεων εργασίας και συλλογικών συμβάσεων δεν εφαρμόζονται καθόλου, εκτός εάν απαιτείται από το εθνικό δίκαιο.

Προειδοποίηση

Εάν ένας εργοδότης είναι αφερέγγυος, οι κανόνες της ΕΕ διασφαλίζουν την προστασία των ανεξόφλητων απαιτήσεων των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των μισθών και των αποζημιώσεων απόλυσης. Όλες οι χώρες της ΕΕ πρέπει να ιδρύσουν οργανισμούς εγγύησης για την κάλυψη των εν λόγω απαιτήσεων.

Καταγγελία συμβάσεων ορισμένου χρόνου ή προσωρινών συμβάσεων εργασίας

Έχετε νομική υποχρέωση να ενημερώνετε τους εργαζομένους με συμβάσεις ορισμένου χρόνου σχετικά με μόνιμες θέσεις και να διασφαλίζετε ότι εξελίσσεται με δίκαιο τρόπο η λήξη της σύμβασης ορισμένου χρόνου, με τη δέουσα προειδοποίηση και αποζημίωση κατά περίπτωση.

Παράδειγμα

Από την αβεβαιότητα στην ασφάλεια: η εμπειρία της Elena ως εργαζομένης με σύμβαση ορισμένου χρόνου

Η Elena ανησυχούσε όλο και περισσότερο για την εργασιακή της ασφάλεια, καθώς η τρίτη σύμβασή της ορισμένου χρόνου πλησίαζε στη λήξη της. Η εταιρεία ενημέρωσε την Elena ότι είχε ανοίξει μόνιμη θέση στο τμήμα μάρκετινγκ και την διαβεβαίωσε ότι, εάν η σύμβασή της δεν ανανεωνόταν, θα λάμβανε εύλογη προειδοποίηση και την αποζημίωση που προβλεπόταν από την εθνική νομοθεσία.

Απαγόρευση των διακρίσεων στις απολύσεις

Οι κανόνες της ΕΕ απαγορεύουν τις διακρίσεις σε όλες τις πτυχές της απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένων των απολύσεων

λόγω:

  • φύλου
  • φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής
  • θρησκείας ή πεποιθήσεων
  • ηλικίας
  • αναπηρίας
  • γενετήσιου προσανατολισμού

Για παράδειγμα, δεν μπορείτε να απολύσετε εργαζόμενο λόγω αναπηρίας χωρίς να εξετάσετε τη δυνατότητα για εύλογες προσαρμογές. Οι κανόνες της ΕΕ παρέχουν επίσης ισχυρή προστασία από την απόλυση σε εργαζόμενες έγκυες, λεχώνες ή σε άδεια μητρότητας ή σε εργαζόμενους και εργαζόμενες σε γονική άδεια. Δεν μπορείτε να απολύσετε τους εν λόγω εργαζόμενους, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις που δεν σχετίζονται με την ίδια την κατάστασή τους, και πρέπει να παράσχετε γραπτή αιτιολόγηση σε περίπτωση απόλυσης.

Όπου εφαρμόζονται οι κανόνες της ΕΕ, η αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων προστατεύει κάθε πρόσωπο. Η εν λόγω αρχή εκτείνεται τόσο στον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και τις δημόσιες αρχές.

Σε περιπτώσεις εικαζόμενης δυσμενούς διάκρισης όταν πραγματοποιούνται απολύσεις, το βάρος της απόδειξης φέρει κυρίως ο εργοδότης. Αυτό σημαίνει ότι εάν ένας εργαζόμενος ισχυρίζεται ότι απολύθηκε λόγω δυσμενούς διάκρισης που βασίζεται σε προστατευόμενο χαρακτηριστικό και μπορεί να αποδείξει πραγματικά περιστατικά από τα οποία τεκμαίρεται η διάκριση, εναπόκειται σε εσάς να αποδείξετε ότι η απόλυση βασίστηκε σε άλλους, νόμιμους λόγους.

Ως εργοδότης, δεν πρέπει να απολύετε εργαζομένους ή να μην τους αντιμετωπίζετε με δίκαιο τρόπο κατόπιν υποβολής καταγγελίας στον χώρο εργασίας ή λόγω άσκησης αγωγής με σκοπό την κατοχύρωση της ίσης μεταχείρισης.

Προστασία των δεδομένων κατά την καταγγελία της σύμβασης

Κατά την απόλυση υπαλλήλου, πρέπει να περιορίζετε τα δεδομένα που συλλέγονται και υποβάλλονται σε επεξεργασία μόνο σε ό,τι είναι αναγκαίο για τη διαδικασία απόλυσης. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας πρέπει να τηρείτε την εμπιστευτικότητα και την ασφάλεια των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του εργαζόμενου. Αυτό περιλαμβάνει τον περιορισμό της πρόσβασης στα δεδομένα μόνο σε όσους συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και την αποθήκευση με ασφάλεια τυχόν σχετικών εγγράφων.

Πρέπει να ενημερώσετε τον εργαζόμενο σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα χρησιμοποιηθούν τα δεδομένα του και να του χορηγήσετε πρόσβαση στα προσωπικά του δεδομένα, εφόσον το ζητήσει. Μετά την απόλυση, θα πρέπει να διατηρείτε τα δεδομένα μόνο για το διάστημα που απαιτείται από τον νόμο και να διασφαλίζετε ότι διαγράφονται με ασφάλεια όταν δεν είναι πλέον απαραίτητα.

Προειδοποίηση

Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ απαιτούν να ενημερώσετε τις αρχές κοινωνικής ασφάλισης, τις φορολογικές αρχές ή τα γραφεία εύρεσης εργασίας σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας. Αυτό συμβάλλει στην επικαιροποίηση των μητρώων κοινωνικής ασφάλισης του εργαζομένου, στη διακοπή της καταβολής των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και στη διαχείριση των επιδομάτων ανεργίας.

Παρακάτω θα βρείτε εθνικές πληροφορίες.

Δείτε επίσης

Νομοθεσία της ΕΕ

Χρειάζεστε βοήθεια από τις υπηρεσίες υποστήριξης;

Επικοινωνήστε με ειδικευμένες υπηρεσίες παροχής βοήθειας

Έχετε απορίες σχετικά με τη λειτουργία μιας διασυνοριακής επιχείρησης, π.χ. σχετικά με εξαγωγές ή επέκταση σε άλλη χώρα της ΕΕ; Εάν ναι, το Enterprise Europe Network μπορεί να σας δώσει συμβουλές δωρεάν.

Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε τον μηχανισμός εντοπισμού υπηρεσιών υποστήριξης για να βρείτε την κατάλληλη βοήθεια για εσάς.

Τελευταίος έλεγχος: 14/03/2025
Διαβιβάστε αυτή τη σελίδα
OSZAR »